جنگ فیل ها روی لانه مورچه؛ زعفران در چنبره بی کفایتی یا فساد!

جنگ فیل ها روی لانه مورچه؛

زعفران در چنبره بی کفایتی یا فساد!

9هزار میلیارد تومان، منافعی که بر باد می رود

فرض کنید که در بدترین حالت، قیمت هر کیلو زعفران ایرانی در خارج از کشور(در سطح عمده فروشی) 4500 یورو باشد (با یک جستجوی ساده در علی بابا و … می توانید ببینید) که نرخ ها بسیار بیشتر از این است. اما قیمت خرید زعفران از طرف ایرانی به 600 یورو رسیده است (این موضوع را هم شیرزاد مدیرعامل سازمان تعاون روستایی و هم حسینی عضو شورای ملی زعفران تصریح کرده اند)؛ یعنی یک تاجر خارجی (بخوانید افغانستانی یا پاکستانی) می تواند با خرید زعفران از طرف ایرانی آن را به 6.5 برابر قیمت به فروش برساند!

جالب اینجاست که قیمت خرید زعفران از طرف ایرانی (ثبت شده در گمرک) قبل از جهش ارزی سال 90 و 91 بیش از 3 هزار یورو و از سال 92 تا سال 96 حدود 1200 یورو بوده است! یعنی هر آنچه قرار بوده با جهش نرخ ارز نصیب کشاورز و البته شرکت و تاجر ایرانی شود، نصیب طرف خارجی شده است.

از سیاستِ ثبات قیمت تا انتقاد از تشنج آفرینی در بازار

در این شرایط نکته بسیار جالب و عجیب این است که مسئولان صنعت زعفران، نه تنها هیچ حساسیتی به این موضوع ندارند بلکه درباره افزایش جزئی قیمت زعفران در داخل بحث و جدل هم می کنند. این اظهارات که طی همین یک هفته گذشته ایراد شده ببینید:

شیرزاد، مدیرعامل سازمان تعاون روستایی در نشست خبری، 5 شهریور: قیمت زعفران تابع مکانیزم عرضه و تقاضا خواهد بود، هم‌اکنون زعفران نگین حدود ۸ میلیون تومان و ۶۱۰ یورو در بازار قیمت دارد. وی خاطرنشان کرد: آنچه که در بازار زعفران به قیمت آن باز می‌گردد، شیب تند قیمت آن نیست و ما با این امر مخالف هستیم.

حسینی، عضو شورای ملی زعفران در گفتگو با مهر، 3 شهریور: سازمان مرکزی تعاون روستایی و بورس امیدوار هستند نرخ آن (زعفران) تا ۱۰ میلیون تومان افزایش یابد که احتمال تحقق آن کم است و اگر چنین اتفاقی رخ دهد به ضرر ما خواهد بود، قیمت ها باید همواره منطقی باشد تا بازارهای هدف از دست نرود.

حسینی، عضو شورای ملی زعفران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران، 29 مرداد97: با توجه به آنکه میزان قابل توجهی زعفران در اختیار سازمان تعاون روستایی و افراد فرصت طلب است؛بنابراین این دلالان با عرضه محصول به قیمت  8 تا 9 میلیون تومان قصد دارند که بازار را متشج کنند.

جنگ زرگری بر سر هیچ!

عمق فاجعه را ببینید: در حالیکه قیمت زعفران در صورت توزیع عادلانه ارزش آن بین طرف ایرانی و خارجی باید حداقل 30 میلیون تومان باشد، مسئولان دولتی از سیاست ثبات قیمت می گویند و مسئولان بخش خصوصی با تندی و در مصاحبه های مکرر، به تعاون روستایی می تازند و از رشد بسیار جزئی قیمت زعفران ( از 4.2 به 5 میلیون تومان برای پوشال معمولی و از حدود 6.5 به 8 میلیون تومان برای نگین) به ایجاد تشنج در بازار یاد می کنند!

ای کاش کارشناسان و البته کشاورزان هم تریبونی داشتند تا در این جنگ زرگری و کم خاصیت بین دو فیل (از نظر توان اجرایی و رسانه ای)، حداقل زیر پانمانند.

دعوای داخلی برای سرازیر کردن 9 هزار میلیارد تومان از جیب کشاورز به دلال خارجی

اجازه بدهید به محاسبات اولیه برگردیم. هر کیلو زعفران با ارزش 4500 یورویی در بازار خارجی از طرف ایرانی 600 یورو خریداری می شود. یعنی در هر تن 3900 یورو، اختلاف قیمت که درصد اندکی از آن طبیعی و عمده آن رانت است. حال فرض کنید از حدود 350 تن تولید زعفران کشور، در بدترین حالت 200 تن صادر شود؛ یعنی 200 هزار کیلو صادرات و در هر کیلو 3900 یورو رانت! یعنی 780 میلیون یورو رانت؛ رانتی که نه از نفت بلکه از جیب کشاورز و تاجر و شرکت ایرانی به دلال خارجی می رسد! با فرض یورو 12 هزار تومانی، مبلغ از 9 هزار میلیارد تومان فراتر می رود!

ساده ترین ابزار مقابله با زیاده خواهی؛ در زمین خارجی ها بازی نکنیم!

فرض را بر این می گیریم که دستی در کار نیست و همه چیز به خاطر بی کفایتی است. اما سوال این است که چرا حداقل بخشی از این توزیع ناعادلانه با استفاده از ابزارهای ساده اصلاح نمی شود؟ توضیح اینکه اگر در بازاریابی خارجی و شرکت در نمایشگاه و … ضعیفیم و مجبوریم طلای سرخمان را به همین دلالان خارجی با یک هفتم قیمت بفروشیم، چرا تلاش نمی کنیم با افزایش قیمت در داخل، حداقل این نسبت را به یک دوم یا یک سوم برسانیم؟ آیا اگر به جای دعوای داخلی ها بر سر رشد اندک یا ثبات قیمت در داخل، همه مصمم به افزایش قیمت متناسب با دلار باشیم، سیگنال مناسبی به دلال خارجی ارسال نخواهد شد که مجبور است از زیاده خواهی دست بردارد؟

بر عکس وقتی ما در داخل بر سر منافع او دعوا می کنیم، او با خیال راحت تری، هر روز نرخ ارز را رصد خواهد کرد و متناسب با آن ارزش ارزی زعفران را کاهش خواهد داد. حداقل ابزار در دست مسئولان و حداقل انتظار این است که هر روز برای قلع و قمع منافمان، مصاحبه نکنیم. با این شرایط فرض این که این  همه بازی در زمین رقیب ( و اصرار بر مصاحبه های تند و مداوم) صرفا از سر نادانی و بی کفایتی باشد، کمی رنگ می بازد اما بهتر است فعلا بدبین نباشیم!