افغانستان کشت زعفران را از سال 2007 میلادی آغاز کرد و بعد از آن تا امروز هر سال تولید این محصول رو به افزایش است و امسال این رقم به مرز نزدیک به 14 هزار کیلوگرم رسیده است.
کشت زعفران نخست به عنوان محصول جایگزین برای ترغیب کشاورزان افغانستان پیشنهاد شد تا جای گیاه خشخاش که پایه تولید مواد مخدر است قرار گیرد و با برداشت 500 کیلو گرم در سال نخست گام اول برداشته شد و در سال 2014میلادی میزان تولید زعفران به بیش از دو هزار کیلو گرم رسید.
از آن سال کار آموزش کشاورزان برای کاشت زعفران به صورت جدی آغاز شد که توزیع پیاز آن در استان های دیگر افغانستان و آموزش کشاورزان در این راستا تشدید شد و در حال حاضر در 33 استان افغانستان زعفران کشت می شود.
(اکبر رستمی) سخنگوی وزارت کشاورزی افغانستان به ایرنا گفت که سال گذشته 10 هزار و 600 کیلو گرم زعفران در افغانستان تولید شد و امسال بیش از سه تن نسبت به سال گذشته بر تولید این محصول افزوده شده و به 14 تن رسیده است. رستمی مدعی شد که امسال هم زعفران افغانستان از نظر کیفیت در جهان رتبه اول خود را حفظ کرده است و به عنوان زعفرانی با کیفیت برتر شناخته شد. به گفته سخنگوی وزارت کشاورزی افغانستان، 90 درصد زعفران تولید شده سال 1396 به خارج از کشور صادر شده است اما وی رقم درآمد ارزی از این محل را در اختیار نداشت.
به گفته وی در سال 1397 نزدیک به یک هزار و 500 کشاورز برای کاشت این محصول در افغانستان آموزش دیدند و 180 دستگاه خشک کن زعفران در اختیار آنها قرار گرفته است. گزارش هایی هم در افغانستان و ایران منتشر شده است که زعفران ایرانی به افغانستان قاچاق می شود و از این طریق به کشورهای دیگر صادر می شود که باعث نگرانی دولت های ایران و افغانستان شده است. مقامات افغان به این باور هستند که ورود زعفران بی کیفیت از ایران به افغانستان و صادرات آن از این مسیر به کشورهای خارجی به اعتبار زعفران افغانستان آسیب می زند.
(نصیر احمد درانی) وزیر کشاورزی افغانستان در ماه آبان امسال در مجلس نمایندگان افغانستان گفت که سال گذشته این کشور 10 هزار و 600 کیلو گرم زعفران تولید کرد اما میزان صادرات آن به 15 تن رسید که این خود نشان دهنده واردات غیر قانون زعفران به افغانستان و صادرات دوباره آن از این کشور است. افغانستان که به گفته مقاماتش طی سه سال گذشته توانسته کیفیت خود را در سطح نخست حفظ کند ، مدعی است که با خطر بذر نامرغوب نیز روبرو است. به گفته درانی واردات پیاز زعفران نیز به خاطر احتمال انتقال امراض گیاهی و اثر منفی آن بر تولید و احتمال کاهش برداشت و افت سطح کیفی زعفران به افغانستان ممنوع است.
عامل قاچاق زعفران به افغانستان خودشان هستند!
(علی حسینی) یکی از اعضای شورای ملی زعفران جمهوری اسلامی ایران هم به رسانه های داخلی ایران گفته بود که زعفران ایران به این دلیل به افغانستان قاچاق می شود که روند صادرات آن از مسیر افغانستان به کشورهای دیگر با توجه به معافیت های گمرکی موجود برای افغانستان می تواند منافع بیشتری برای صادر کنندگان داشته باشد و این واردات و صادرات دوباره به شکل کلی توسط خود اتباع افغان انجام می شود.
آینده زعفران در افغانستان
بر اساس گزارش وزارت کشاورزی افغانستان قرار بود طبق طرح بلند مدتی افغانستان طی پنج سال آینده به تولید 14 تن زعفران در سال برسد اما در سال زراعی 1397 پیش از پایان برنامه پنج ساله این هدف محقق شده است.
وزارت کشاورزی افغانستان هم چنان به روند توزیع پیاز زعفران بین کشاورزان و تلاش برای افزایش مزارع این گیاه ادامه می دهد و طبیعی است که ایران به عنوان نخستین تولید کننده زعفران در جهان باید در مورد تامل کند و با استفاده از تجارب بیشترش به بهبود روند تولید و ارتقای بسته بندی بپردازد تا در رقابتی سالم بتواند سهم بازار خویش را حفظ کند.
