مروری آموزشی-تحلیلی بر روند تغییرات وجه تضمین و اهرم بازار آتی زعفران
صعود مجدد اهرم بازار به بالای 3
معامله گران بیشتری جذب آتی خواهند شد؟
خاصیت اهرمی بازار آتی زعفران برای زعفران پوشال به 3.2 و برای نگین به 3.1 رسیده است. اما اهرم چیست و به چه معناست؟ برای پاسخ ابتدا باید با قواعد بازار آتی و مفاهیم مختلف آشنا شویم.
وجه تضمین چیست؟
در بازار آتی یا همان فیوچرز (futures) هنگام معامله پولی رد و بدل نمی شود بلکه افراد صرفا تعهد (خرید یا فروش) محصول در سررسید را انجام می دهند. اما برای آنکه اینکه این تعهد بدون پشتوانه نباشد و در صورت سرباززدن از تعهد، سازمان بورس بتواند به افراد فشار بوارد کند، مبلغی تحت عنوان وجه تضمین، قبل از معامله اخذ و در حسابی بلوکه می شود. البته این وجه تضمین کاربردهای دیگری از جمله انجام تسویه روزانه و … هم دارد.
قدرت معامله متناسب با وجه موجود در حساب است
در واقع شما به اندازه مبلغ واریز شده در حساب بلوکه می توانید معامله انجام دهید. مثلا امروز 3 دیماه 97، وجه تضمین معامله زعفران نگین 460 هزار تومان است. لذا اگر 460 هزار تومان در حسابتان داشته باشید می توانید یک قرارداد زعفران نگین معامله کنید. اگر 4 میلیون و 600 هزار تومان داشته باشید می توانید 10 قرارداد معامله کنید. هر قرارداد معادل 100 گرم زعفران است که در بازار امروز، حدود 1.4 (برای تحویل بهمن) و حدود 1.3 (برای تحویل دی) میلیون تومان ارزش دارد.
اهرم چیست؟
با این توضیحات مفهوم اهرم هم روشن شد. شما 460 هزار تومان پول دارید اما می توانید حدود 1.4 میلیون تومان معامله کنید، یعنی 3 برابر! به این مفهوم در بازارهای مشتقه (آتی و اختیار و …) اهرم گفته می شود. همانطور که یک اهرم زور شما را برای بازکردن در یا جابه جایی اشیا زیاد می کند، اهرم در بازارهای مالی نیز، توان معاملاتی شما را افزایش می دهد.
سود و زیان به نسبت اهرم افزایش می یابد
سود و زیان در بازار اتی نیز همواره به نسبت اهرم افزایش می یابد. مثلا اگر شما امروز اول وقت، یک قرارداد آتی زعفران نگین برای تحویل بهمن به قیمت 1.5 میلیون تومان خریده و قیمت تسویه به 1.4 میلیون تومان کاهش یابد شما حدود 100 هزار تومان ضرر می کنید که اخر وقت هر روز از حساب شما کسر می شود(به این فرآیند مکانیزم تسویه روزانه گفته می شود). اما اگر در ابتدای وقت یک قرارداد به قیمت 1.5 میلیون تومان می فروختید، به خاطر کاهش قیمت ها و در صورت کاهش قیمت تسویه به 1.4 میلیون تومان، شما 100 هزار تومان سود می کردید، چرا که در قیمت بالا فروش انجام داده اید (به بیان بهتر، موقعیت فروش گرفته اید).
سود یا زیان در این معامله با توجه به قیمت روی تابلو حدود 7 درصد بوده است ( 100 روی 1400 و 1500). اما توضیح مهم اینکه برای این معاملات شما فقط 460 هزار تومان سپرده کرده اید. اگر صبح خرید کرده اید، 100 هزار تومانن ضرر کرده اید و آخر وقت موجودی شما به 360 هزار تومان کاهش می یابد و اگر فروش انجام دادید موجودی به 560 هزار تومان افزایش می یابد. لذا سود یا زیان حدودا سه برابر و معادل 21 درصد ( 100 روی 460) است نه 7 درصد.
وجه تضمین در بازار از 3 فراتر رفت
نمودارهای زیر، وضعیت وجه تضمین قراردادهای آتی پوشال و نگین را نشان می دهد. با اطلاعیه اخیر بورس کالا، وجه تضمین پوشال به مبلغ 280 هزار تومان کاهش یافته است و اهرم حدودا 3.2 شده است. این رقم بزرگترین اهرم برای پوشال از آغاز معاملات است. به نظر می رسد یکی از دلایل کاهش شدید وجه تضمین پوشال و البته افزاییش قدرت اهرمی آن، جذب سرمایه گذاران به معاملات پوشال باشد. گفتنی است حجم و ارزش معاملات در پوشال کمتر از 10 درصد نگین است. مثلا در پوشال آذر متوسط قراردادهای معامله شده در یک روز 1843 قرارداد به ارزش 2.1 میلیارد تومان بوده است در حالیکه در نگین تحویل آبان روزانه بیش از 30 هزار قرارداد به ارزش حدود 34 میلیارد تومان معامله شده است.
اما درباره نگین نیز وجه تضمین به 3.1 افزایش یافته است. البته زعفران نگین در ابتدای معاملات در خردادماه، اهرمی بزرگتر از 10 داشت اما به مرور و مخصوصا بعد از جهش های قیمتی در نیمه اول مهرماه، با افزایش مداوم وجه تضمین این اهرم کاهش یافت و به زیر 3 سقوط کرد. اما اکنون با رشد قیمت ها و ثبات وجه تضمین اهرم در محدوده بیشتر از 3 قرار دارد.
