تحلیلی درباره نرخ ارز و قیمت دلاری زعفران

دو نشانه و دلیل جدید درباره تقویت “سناریوی ثبات نرخ ارز”

زعفران نگین 900 دلاری، گران است؟!

یک دلیل فنی و 3 نشانه بنیادین در خصوص ارزانیِ نگین در محدوده فعلی

نرخ ارز بعد از یک اوج گیری در اواسط اردیبهشت ماه، روند نزولی گرفت و چنانچه شواهد نشان می داد (شواهد و دلایل را در تحلیل های پیشنگر خرداد و تیر تشریح کردیم) توان افت تا 11.8 را داشت. تقریبا همین اتفاق افتاد و در یک روند نزولی، نرخ ارز در هفته پایانی تیرماه به کانال 11 سقوط کرد و اکنون در محدوده 11.8 تا 12.2 باثبات است (تحلیل در پیشنگر مرداد). اکنون شواهدی وجود دارد که نشان از تقویت این سناریو، یعنی ثبات نرخ ارز در محدوده فعلی در میان مدت دارد. همزمان زعفران نیز روند نزولی خود را از اواخر اردیبهشت آغاز کرد. بعد از یک رشد موقت در اواخر خردادماه، طی تیرماه نیز با قوت و ضعف (با شرایط متفاوت در بازارهای مختلف و انواع مختلف زعفران) باثبات یا نزولی بود و از هفته پایانی تیرماه تاکنون، نسبتا باثبات بوده است.

در ادامه ضمن ارائه تحلیلی از وضعیت نرخ ارز، شواهد جدید را (اظهارات رئیس جمهور و تعاملات با امارات) را مرور می کنیم و با توجه به این شواهد، توضیح می دهیم که ثبات فعلی نرخ ارز در چه صورتی، می تواند از بین برود. ضمنا روند نرخ دلاری زعفران نگین و وضعیت فعلی آن را تشریح می کنیم و با ذکر 3 دلیل توضیح میدهیم که چرا باید به نرخ فعلی زعفران نگین (محدوده 900 تا هزار دلار به ازای هر کیلوگرم) باید به عنوان حداقل نرخ این محصول نگریست.

2 نشانه درباره نرخ ارز

تقریبا همه بازارها، حداقل در کوتاه و میان مدت، ثبات نرخ ارز در محدوده فعلی را پذیرفته اند و در حال تطبیق خود با آن هستند. شاید یک سال قبل در چنین روزهایی، همه نگاه ها به دلار بود اما اکنون، همه نگاه ها در حال برگشت از دلار و توجه به عوامل و واقعیت های دیگر در بازارهای مختلف است. در بازار زعفران نیز با پذیرش این واقعیت که نرخ ارز، فعلا باثبات است، باید به برنامه ریزی و سرمایه گذاری دست زد. قبلا درباره اینکه چرا نرخ ارز را حداقل در میان مدت باثبات می دانیم بحث کرده ایم (اینجا). اما اخیرا دو نشانه جدید بروز کرده است که این سناریو را تقویت می کند.

1. اماراتی ها تحرکاتی ویژه در خصوص بازگشت از مواضع قبلی خود و همراهی با کشورمان داشته اند. این موضوع فارغ از رفت و امدهای هیئت های نظامی و دریایی ( که علنی شد) و دیپلماتیک (طبق اعلام برخی منابع)، باعث گشایش در امور صرافی و ایجاد تسهیلاتی در این خصوص شده است. می دانیم که دوبی و نرخ حواله درهم از زمستان 96 یکی از مهمترین مسائل تاثیرگذار بر نرخ ارز بوده است. موضوع مالیات بر ارزش افزوده و شناسایی و جریمه صرافی های همکار با ایران آغازگر تنش ارزی بود و اکنون کاهش این تنش ها، پایان دهنده به آن است. البته این واقعیت که وابستگی بازار ارز کشور به دوبی کاهش یافته و با راه اندازی و تعمیق بازار متشکل، کمتر هم خواهد شد، را نباید نادیده گرفت. اما در هر حال، می دانیم که دوبی و درهم مهم است.
2. رئیس جمهور دیروز در آذربایجان شرقی صریحا گفت که می توانیم نرخ ارز را کاهش دهیم اما احتیاط میکنیم! قضاوت درباره بخش اول بحث، یعنی توان کاهش بیشتر نرخ ارز را به خودتان واگذار میکنیم (واقعا قضاوت هم سخت است؛ چون اطلاعات درستی درباره منابع ارزی، میزان فروش نفت و حتی تجارت غیرنفتی نداریم و تقریبا انتشار همه امارها متوقف شده است). اما آنچه مهم است، بخش دوم اظهارات روحانی است که تصریح می کند، دولت و بانک مرکزی، فعلا قصد کاهش بیشتر نرخ ارز را ندارند.

تایید سناریوی ثبات و تصمیم گیری برای آینده

با دو نشانه جدید می توان با قدرت بیشتری ( و خیال راحت تری) سناریوی ثبات نرخ ارز را مبنای برنامه ها و معاملات قرار داد. اولی رشد بیشتر را ملغی میکند و دومی، افت بیشتر را! لذا اگر نگرانی در خصوص افت بیشتر نرخ ارز وجود داشت، تقریبا صفر شده است. به بیان دقیق تر، احتمال وقوع سناریوی ثبات نرخ ارز، بسیار افزایش یافته است.

ریسک تحلیل

ریسک این ماجرا، خود آن است؛ یادگاری نوشتن روی دیوار امارات! کشوری که به هر حال هنوز دشمن ماست. لذا تحلیل فوق در صورتی تضعیف می شود که روند نزدیکی اماراتی ها به ایران (بهتر است بگوییم کاهش تنش با کشورمان) متوقف شود. مثلا فرض کنید که بن سلمان آنها را متقاعد کند و یا تحت فشار آمریکا، رویکرد جدیدی در پیش بگیرند. در هر حال این سناریو، احتمال ضعیفی دارد و حتی در صورت وقوع، اگرچه نرخ ارز را رشد می دهد اما (با توجه به کاهش وابستگی به دوبی) آن را جهش نخواهد داد. حالت بدبینانه این است که همه اینها (مخصوصا گشایش در همکاری صرافی های اماراتی با ایران)، یک سناریوی طراحی شده بوده باشد تا بعد از مدتی ثبات در بازار، با حذف این گشایش ها، مجددا دوره ای از تلاطم را ایجاد کنند. باز هم تاکید میکنیم که این سناریوی ضعیف است و احتمال وقوع کمی دارد اما در مقام ارائه یک تحلیل قاعده مند، ذکر محل ریسک تحلیل، لازم است.

نرخ 900 دلاری زعفران، گران است؟

با تحلیل و نشانه های فوق، میتوان با اعتماد بیشتری سناریوی ثبات نرخ ارز را پیش رو گذاشت و برنامه ها و معاملات را بر اساس آن، در میان مدت، تنظیم کرد. هم اکنون (پایان معاملات هفته قبل) نرخ دلاری زعفران نگین زرین حدود 900 دلار بوده است. چنانچه در نمودار زیر پیداست، قیمت در سال جدید در این سطح پایدار نبوده است. متوسط نرخ هم حدود 940 دلار است (نمودار به ازای یک گرم رسم شده است). لذا زعفران نگین نسبت به نرخ ارز عقب ماندگی دارد. این تحلیل صرفا با مبنا قراردادن میانگین قیمت خود نگین زرین و یک بحث فنی است.

3 نشانه درباره حداقلی بودن نرخ های دلاری فعلی

اما شواهد دیگری هم وجود دارد که نگین در این قیمت ها، اصلا گران نیست. مثلا نرخ صادراتی زعفران نگین بیش از 1250 دلار است (طبق آمار گمرک). نرخ پایه (که توسط کمیسیونی متشکل از دولت و نمایندگان بخش خصوصی زعفران تعیین می شود) 1200 دلار است. با توجه به حاشیه سود صادرات که در فروش فله چندان زیاد نیست (بین 2 تا 10 درصد؛ اینجا بیشتر بخوانید)، نرخ 900 دلاری فعلا اندک است و به شرط رونق صادرات قابلیت رشد قیمت ها حداقل تا 1100 دلار وجود دارد. شاهد دیگر اظهارات شریعتی مقدم صادرکننده نمونه زعفران و مالک برند نوین است که اواخر سال گذشته گفته بود، نرخ 1200 یورو برای بهترین نوع زعفران (نگین تاپ) در سطح جهانی یک قیمت رقابتی است. هم اکنون بهترین نوع زعفران در بازار داخل اندکی بیشتر از هزار دلار معامله می شود(اینجا بیشتر بخوانید).

جمع بندی:

خلاصه اینکه تقویت سناریوی ثبات دلار، در کنار حداقلی بودنِ نرخ دلاری زعفران، حمایت از قیمت های فعلی (در گواهی و بازار نقد) را تقویت می کند (از محل حذف احتمال افت نرخ ارز به کانال 10). مخصوصا انکه در هفته چهارم تیرماه با وجود افت نرخ ارز تا 11200 در دقایقی، زعفران باثبات بود و پایین تر نیامد. چهارشنبه قبل هم نرخ ها تا همان محدوده (10.8 که معادل حدودا 900 دلار است) پایین آمد و در صورت صحت این تحلیل، نباید بیش از این افت کند.

اما درباره سوی دیگر ماجرا،  یعنی رشد نرخ ها از این سطح، دو نکته قابل ذکر است: 1- اولا در کوتاه مدت، طبیعتا قیمت ها در محدوده ای نوسان خواهد کرد و با توجه به حداقلی بودن این نرخ، می توان 10.8 را کف فرض کرد. این کف فعلا دو بار از قیمت ها حمایت کرده است و شواهد هم ان را تقویت می کند. 2- در میان مدت، در صورتی توان رشد قیمت ها وجود دارد که وضعیت بغرنج صادرات، بهبود یابد و یا اینکه، تقاضای داخلی در اثر عوامل فصلی، رشد کند. چنانچه در پیشنگر تشریح کردیم ماه محرم به عنوان یک عامل فصلی در پیش است؛ باید ببینیم حجم بهبود تقاضای داخلی در این ماه، توان حرکت دادن معنادارِ بازار را دارد یا نه؟