مروری بر خواص زعفران

آیا زعفران در درمان اختلالات نورولوژیک و روانپزشکی موثر است؟

آیا زعفران در درمان اختلالات نورولوژیک و روانپزشکی موثر است؟

پژوهش ها  و آزمایشات علمی معتبر دراین خصوص چه می گویند؟

در سال های اخیر افراد و گروه های مختلف خواص زعفران را ذکر و و ویژگی های نورولوژیک فراوانی را برای آن برشمرده اند. آیا این ویژگی ها از منظر علمی نیز مورد تایید می باشد؟پژوهش های علمی کدامیک از این خواص را اثبات کرده است؟

آشکار است که بسیاری از این ویژگی ها و خواص زعفران که به وفور فهرست می شودند از منظر علم پزشکی محل مناقشه است و مورد تایید نمی باشد. البته در این میان خواص و ویژگی هایی را نیز می توان یافت که پژوهش های علمی تا اندازه ای آنها را تایید می کنند.البته باید توجه داشت که بسیاری از این پژوهش ها در مراحل اولیه ی خود قرار دارند و تا تایید نهایی راهی گاه طولانی باقی مانده است. در این نوشته به مهمترین خواص و ویژگی های نورولوژیک زعفران که پژوهش های علمی آنها را به صورت مقدماتی تایید کرده است می پردازیم. لیکن باید توجه داشت که ، مصرف زعفران به منظور درمان بیماری های مختلف باید با نهایت احتیاط و زیر نظر متخصص انجام شود در غیراینصورت می تواند نتایج ناگواری را به همراه آورد. در گزارش قبلی (اینجا) به خواص درمانی زعفران در حوزه جسمی اشاره کرده بودیم.

خواص ضد اضطراب

 سافرون موجود در زعفران داراي خواص سداتيو ميباشد و عصاره ي آن جهت درمان بيخوابي و اضطراب در طب سنتي مورد استفاده قرار می گیرد.مطالعات تجربی حاکی است که درمان با زعفران اثرات مشابه ضد اضطراب را در حيوان به همراه داشته است .در یک مطالعه ي ديگر، اثرات ضد اضطراب و خواب آوري عصاره ي زعفران در موش مورد مطالعه قرار گرفت و مشخص شد كه زعفران داراي اثرات ضد اضطراب در موش است ، زمان خواب را افزايش مي دهد و خواص خواب آوري نیز دارد.

خواص درمانی زعفران در مقابله با افسردگي

زعفران از قدیم به عنوان يك داروي ضد افسردگي و شادي آور مطرح بوده است. در يك مطالعة 6 هفته اي در مقايسه ي عصاره ي زعفران با پلاسبو در درمان افسردگي خفيف تا متوسط، مشاهده شد كه 30 ميليگرم در روز عصاره زعفران در اين مدت نتايج بهتري را در مقايسه با پلاسبو نشان داد، بدون آنکه از نظر عوارض جانبی تفاوتی میان این دو مشاهده شود.در یک مطالعه ي ديگر اثرات ضد افسردگي فلوكستين با دوز 10 ميليگرم دو بار در روز با عصاره ي زعفران 15 ميليگرم دو بار در روز براي 8 هفته در مبتلايان به افسردگي خفيف تا متوسط با هم مقايسه شدند.پس از گذشت 8 هفته بهبود باليني در هر دو گروه مشابه بود، ضمن آنكه عوارض جانبي نيز تفاوتي در دو گروه نداشت.

خواص ضد تشنج سافرون

 زعفران در طب سنتي به عنوان يك عامل ضد تشنج مورد استفاده قرار مي گرفته است.عصاره ي آبي و الكلي زعفران بر روي موش سوري مورد آزمايش قرار گرفت و اثرات ضد تشنجي آن به دو طريق سنجيده شد. در روش اول ماده ي عصاره ي زعفران باعث تأخير در شروع حملات تونيك شد، اما بر روي شدت حملات اثري نداشت. در روش دوم عصاره ي زعفران باعث كاهش دوره ي زماني حمله ي تونيك شد. مطالعاتی دیگری نیز خاصیت ضد تشنجی سافرانال را تایید می کند. در مطالعه ي ديگري هم كه اخيراً بر روي مدل حيواني تشنجات ابسانس ژنراليزه انجام گرفته، يك خاصيت حفاظتي عليه تشنجات ابسانس در سافرانال مشاهده شده است.

اثرات سافرون بر يادگيري و حافظه

مدارك تجربي وجود دارد كه ثابت میکند سافرون و اجزاي آن در حافظه دخيل هستند.در برخی از پژوهش های انجام شده، نشان داده شده است كه تجويز سافرون اختلال حافظه القاء شده توسط اتانل را در موش كاهش ميدهد.همچنين در يك مطالعه ی دیگر، تركيبات سافرون با نقائص حافظه و اختلال رفتاري ناشي از اسكوپولامين مقابله كرد.مطالعه ديگري جهت بررسی اثرات زعفران بر بازشناسي و حافظه فضايي طراحي شد؛ پژوهشی كه نتايج آن بر اثرات افزاينده این ماده بر حافظه تأكيد نمود و نيز براي اولين بار نقش آن در حافظه فضايي را نشان داد.

خواص ضدآلزایمر زعفران

این موضوع محل بررسی و پژوهش های تجربی متعددی قرار گرفته است. در یکی از این پژوهش ها، تعدادی از متخصصان تاثیر زعفران در بهبود علائم خفيف تا متوسط آلزايمر را در دو مطالعه ي جداگانه مورد بررسي قرار داده اند. در مطالعه ي باليني اول 16 هفته اي، بيماران مورد درمان با زعفران در مقايسه با دارونما بهبود معني داري در نمره بندي هاي شناختي نشان دادند. در اين حال هيچ تفاوت معني داري در بروز عوارض جانبي بين دو گروه مشاهده نشد. در مطالعه ي ديگر، زعفران و دونپزيل به صورت مجزا در 54 بيمار فرم خفيف تا متوسط آلزايمر استفاده شد و نتيجه شناختي بين دو گروه در طي 22 هفته مطالعه مقايسه شدند. زعفران كارآمدي معادل دونپزيل و در عين حال با عوارض جانبي كمتري نشان داد.

درمان سندرم پيش از قاعدگي

پژوهش ها در سال 2008 ميلادي نشان داد كه فراوردهايی از زعفران با دوز 15 ميليگرم عصاره هيدروالكلي خشك شده دوبار در روز اثرات معني داري در كاهش علائم اين سندرم در خانم هاي در سن 20 تا 45 سال داشته است.