زعفران شهرستان مرند استان آذربایجان‌شرقی از ناب‌ترین زعفران‌های ایران به‌شمار می‌رود که با وجود کیفیت عالی در کنار همتاهای خود در راه جهانی‌شدن است.
قطب تولید زعفران در آذربایجان شرقی ، شهرستان مرند است که با تلاش های بهره برداران و کشاورزان و مسئلوین در راه جهانی شدن قرار گرفته است.
محمدباقر بی پروا مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: در استان ۴۰۲ هکتار مزرعه زیر کشت زعفرا ن داریم که ۱.۹ تن میزان برداشت زعفران از این زمین‌ها پیش بینی می شود. متوسط عملکرد در واحد سطح استان۴.۶ کیلوگرم است.
زعفران محصولی کم آب
وی ادامه داد: ۱۲ سال قبل پیاز زعفران از خراسان وارد استان شده است. زعفران محصولی کم آب بر استو فقط ۳ هزار تا ۳ هزار ۵۰۰ مترمکعب آب را هکتار مصرف آب دارد و در ضمن خواب زمستانی دارد و همچنین زمانی آب نیاز دارد که دیگر محصولات نیاز به آب ندارد. از طرفی سبکی محصول هم مزیت دیگری برای کاشت آن در مزارع به جای دیگر محصولات است.
بی پروا افزود: در کشور ۱۲۱ هزار هکتار زمین زیر کشت زعفران است که آذربایجان‌شرقی با داشتن ۰.۳ درصد رتبه ۱۱ کشور را داراست. شهرستان مرند نیز با داشتن ۲۲۲ هکتار زمین زیر کشت زعفران و تولید ۱۱۰۰ کیلوگرم درسال رتبه اول در استان را در این زمینه به خود اختصاص داده است. میانه و اهر در رتبه های بعدی قرار دارند.
وی با اشاره به اینکه زعفران ما بیشتر در مشهد به فروش می رسد گفت: از هر هکتار زمین زیر کشت ۴.۵ کیلوگرم بهره برداری می شود. قیمت گل تر زعفران۴۵۰ الی ۵۰۰ هزار تومان و قیمت هر کیلو زعفران خشک ۵۵ الی ۶۰ میلیون تومان است.
۲۲۲هکتار زمین زیر کشت زعفران در مرند
علی صیادی مدیر جهاد کشاورزی مرند نیز گفت: «در مرند ۲۲۲ هکتار زمین زیر کشت زعفران داریم و علت توسعه آن کم مصرف بودن آن در آب است. در سال ۹۲، ۳۵۰۰ هکتار زمین زیر کاشت گوجه فرنگی در منطقه داشتیم که اکنون این مقدار به ۲۵۰ هکتار رسیده است.»
وی با اشاره به اینکه زعفران محصولی نوپا است افزود: «این محصول فقط ۳ بار در سال آبیاری نیاز دارد و تا ۵ الی ۶ سال با محصول دهی در آمد خوبی خواهد داشت. گرمای هوا امسال چالش اصلی در زعفران بود که برداشت آنرا کمی با مشکل مواجه کرده است.»
عدم کمک دولت از زعفران کاران
وی بیان کرد: دولت هیچ کمکی از لحاظ منابع مالی و نیز از لحاظ بازار فروش به کشاورزان زعفران نمی کند. من اکنون ۲ هکتار زمین زیر کشت زعفران دارم که از هر ۸۰کیلوگرم برداشت یک کیلو زعفران تر بدست می آوریم و از هر از هر کیلوگرم فقط ۱۳ گرم زعفران خشک برداشت می کنیم.
طیب، برداشت امسال خود را تا کنون ۸ کیلوگرم عنوان کرد و افزود: در زمین های من ۸ نفر با روزی ۳۰۰ هزار تومان دستمزد در حال برداشت زعفران هستند و بعد از آن نیز برای هر کیلو ۵۰ هزار تومان برای تمیز کاری این محصول پرداخت می کنم و در نهایت سود زیادی در این زمینه ندارم زیرا مخارج آن بیشتر از درآمدش است.
لزوم جانشینی محصولات کم آب بر به جای محصولات پر آب‌بر
رباب رحیم کرابی، کارشناس مسئول باغبانی جهاد کشاورزی مرند گفت: «با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، محصولات پرآب را باید حذف کرده و محصولات کم آب را جانشین آنها کنیم. در این میان چون این محصول در تمامی مناطق ما قابل کشت است، جانشین خوبی برای این کار است.»
وی افزود: «توصیه ای که در زمینه کاشت این محصول داریم این است که قبل از کشت خاک باید خاک مورد آزمایش قرار گیرد تا پی اچ آن تعیین شود پی اچ مناسب برای این محصول ۷.۵ می باشد. توصیه دیگر ما اینست که پیاز زعفران از جای مطمئن تهیه شود. همچنین کشت باید اصولی باشد ودر ۲۰ الی ۲۵ سانتی سطح زمین کشت انجام شود تا با رعایت این موارد بتوان ۸ الی ۱۰ تن در هکتار محصول برداشت کرد.
کرابی یکی از معضلات کاشت زعفران را موش کور اعلام کرد و گفت: «موش کور در زمین ها اصلی ترین آفت است و منطقه باید قبل کشت بررسی شود تا اگر موش کور در آن مسکن داشت از کاشت صرف نظر شود زیرا مبارزه باموش کور بسیار سخت است مبارزه با موش با طعمه مسموم انجام می شود. کنه و قارچ در پیاز نیز از دیگر موارد است که قبل کاشت باید سم پاشی شوند تا محصول خوبی داشته باشیم.»
وی با اشاره به اینکه پیاز زعفران از شهرستان مرند و همچنین از قائنات مشه وارد می شود، گفت: «پیاز ما خوب است ولی اصل کلاله است. زعفران ۶ گلبرگ و یک تخمدان دارد و کلاله ۳ قسمت می شود که در غذا سازی استفاده می شود.»
وی در پایان با اشاره به اینکه زعفران منطقه از لحاظ کیفیت از عطر و طعم بسیار خوبی برخوردار است که حتی از زعفران مشهد نیز در این موضوع برتر است افزود: «زعفران بجز در زمینه غذایی گیاه دارویی نیز هست و در بیماری‌هایی مانند افسردگی، پوست و مو وسرطان همچنین صنایعی مانند رنگ سازی، عرق و صنایع غذا سازی، بهداشتی – آرایشی و پزشکی و… استفاده می شود.»
