زعفرانکاران نیازمند تشکیل یک نهاد صنفی نیرومند می باشند ؛ آنها اگر سهمی شایسته ی خود از صنعت زعفران می خواهند ، راه همین است ؛ والسلام !
یکی از پیام های رایجی که برای دنیای زعفران ارسال می شود ،خود انتقادی کشاورزان است .برخی از کشاورزان همکاران خود را به سبب کاشت بی حساب و کتاب زعفران و عرضه ی گل زعفران بدون برنامه ای مشخص ، مورد انتقاد قرار می دهند.در لابلای این پیام ها ، آشکارا نکته ای جلب نظر می کند : فقدان نهادی موثر و قدرتمند که منافع کشاورزان را نمایندگی کند.
اگر نیک بنگریم ، صادرکنندگان زعفران تحت عناوین مختلف نهادهایی را شکل داده اند و این نهادها منافع آنها را نمایندگی می کند. اتحادیه صادرکنندگان زعفران ، شورای ملی زعفران ، اتحادیه صادرکنندگان گیاهان دارویی و … نهادهایی هستند که متشکل از صادرکنندگان زعفران اند. حضور همین نهادها باعث قدرت رسانه ای برتر و قدرت چانه زنی بسیار بالایی در سطوح تصمیم گیر به نفع صادرکنندگان شده است. اما زعفرانکاران چه !؟ هیچ !
2️⃣ شاید بپرسید ، از تشکیل یک نهاد فراگیر متشکل از زعفرانکاران چه سود !؟
در جوامع مدرن ، نهادهای صنفی نقش واسط میان افراد و نهادهای تصمیم گیر را ایفا می نمایند. در واقع ، درفقدان نهادهای صنفی خواسته ها و مطالبات افراد به صورت متغیر و پراکنده مطرح می شود و همین امر امکان اجماع بر مطالبات را بسیار کاهش می دهد. از منظزی دیگر ، امروزه هیچ نهادی را نمی توان یافت که بتواند مطالبات کشاورزان را در طوح بالای حاکمیت مطرح سازد و بر آنها پای فشرد. حال آنکه با تشکیل یک نهاد صنفی نیرومند متشکل از زعفرانکاران ، این گروه نیز خواهند توانست مطالبات خویش را به نهادهای تصمیم گیر انتقال دهند.
علاوه بر این ، یکی از مهمترین کارکردهای یک نهاد صنفی زعفرانکاران آن خواهد بود که مطالبات متفرق و بسیار متفاوت زعفرانکاران را جمع بندی نماید ، راهکارهای آنرا تدوین سازد و نهایتا در قالب یک برنامه عملیاتی به سطوح عالی انتقال دهد و در گام بعدی ، اجرای آن را نیز قویا مطالبه نماید. به دیگر سخن ، چنین نهادی از قدرت رسانه ای موثری نیز برخوردار خواهد بود و قادر است که در راستای منافع زعفرانکاران مذاکرات متنوعی را در سطوح مختلف انجام دهد و البته ، از قدرت چانه زنی بالایی نیز برخوردار خواهد بود. چنین نهادی به واسطه ی قدرت و پشتوانه ی مردمی خویش هر امری را خواهد توانست محقق سازد.
در این باب نظریات پرشمار دیگری را نیز در کارایی چنین نهادهایی می توان برشمرد. اما از تبیین نظری موضوع عبور می کنیم و صرفا به ذکر مثالی روشنگر اکتفا می کنیم : در یکسال اخیر شورای ملی زعفران و اتحادیه صادرکنندگان چند جالش عمده ی پیش روی صادرکنندگان را از طریق رایزنی حل و فصل کرده است ، از جمله نرخ پایه گمرکی ،دستورالعمل بازگشت ارز و … ؛ چالش هایی که بی تردید حل آنها از طریق کوشش های فردی پراکنده میسر نبوده اند. اما به صورت مشخص ، زعفرانکاران در یکسال اخیر چه هدفی را مدنظر نظر داشته اند که حل و فصل شده باشد !؟ چرا صادرکنندگان زعفران می توانند اما زعفرانکاران نمی توانند !؟ پاسخ روشن است …
3️⃣ نهایتا ،با ذکر مقدمات بالا ، سخن کوتاه کنیم :
زعفرانکاران نیازمند تشکیل یک نهاد ملی موثر و قدرتمند در سطح ملی هستند ؛ نهادی که منافع آنها را نمایندگی نماید ، برنامه های مشخصی را پی گیرد ، حضور رسانه ای پررنگی داشته باشد ، توانایی مذاکره با سطوح بالای حاکمیت را داشته باشد ، فریب پوپولیسم سیاسی را نخورد ، از مشروعیت مناسبی در میان زعفرانکاران برخوردار باشد و نهایتا آنکه ، از منافع زعفرانکاران حراست نماید. اگر صنعت زعفرانی را می خواهید که منافع شما نیز در آن جای گیرد ، نیازمند چنین نهادی هستید ؛ بسم الله …
چند نکته :
اول. در ایران نهادهای صنفی که منافع کشاورزان را پوشش دهد ، پیشتر اعلام موجودیت کرده اند اما این نهادها بسیار ضعیف و ناکارآمد اند و عملا بود و نبودشان یکی است. به عنوان مثال ، نظام صنفی کشاورزی یکی از انواع تشکلهای جدید در بخش کشاورزی با ماهیت غیرانتفاعی، غیردولتی و غیرسیاسی است. ضرورت‌های شکل‌گیری این نهاد در بخش کشاورزی عمدتاً به مسائلی مانند پیگیری مطالبات خود در حوزههای مختلف اجتماعی و اقتصادی، نقشآفرینی و تأثیرگذاری بر تصمیمگیریها و تصمیمسازیها، حفظ حقوق مصرف‌کنندگان و حفظ و حراست از منابع پایه ازجمله آب‌وخاک، استانداردسازی مشاغل و مهارتپذیر کردن شاغلین بخش کشاورزی ، آموزش و توانمندسازی کشاورزان و ترویج پذیر کردن آنها و نهایتاً برقراری تعامل لازم بین کشاورزان و بهره‌برداران بخش با دولت بر می گردد (برگرفته از اساسنامه). در حال حاضر ۴۱۱ نظام صنفی شهرستانی، ۳۲ نظام صنفی استانی تشکیل‌شده است و بیش از یک‌میلیون کشاورز و بهره‌بردار بخش کشاورزی در آن عضویت دارند. این نهاد اما عملا کارکرد مشخصی را در حوزه زعفران تاکنون از خود بروز نداده است و بعید به نظر می رسد بتواند در هر یک از محصولات از کارایی مناسبی برخوردار باشد.
دوم. شورای ملی زعفران را نبایستی متهم درجه اول شرایط جاری دانست. شورا عمدتا متشکل از صادرکنندگان است و بسیار طبیعی است که صرفا منافع همین طیف را نمایندگی نماید؛ هرچند در مواردی عملا در تشخیص منافع بلند مدت صادرکنندگان نیز به خطا می رود. !! از چنین نهاد فشل و ناکارامد ی توقع بهبود امور ، توقع بی حاصلی است ؛ هرچند معلوم هم نیست که کارامدی این نهاد نهایتا به نفع کشاورزان تمام شود زیرا توقع حمایت یک نهاد صنفی متعلق به صادرکنندگان از منافع کشاورزان ، بیش از اندازه رویایی و دور از واقعیت است. واقعیت ها را نادیده نگیریم…
