با تحلیل نمودار زیر، به خوبی می توانیم برخی عوامل موثر بر قیمت زعفران در بلندمدت را بازشناسی کنیم
1- ورود و مداخله دولت: از انتهای سال 84 و ابتدای 85، با ورود و مداخله دولت و تعیین قیمت خرید تضمینی، قیمت زعفران حدودا تا دو برابر افزایش یافت. تا پیش از این برای سالها قیمت زعفران در محدود کمتر از 400 هزار تومان ثابت بود و در سال های منتهی به سال 84، بسیاری از کشاورزان زعفران را از سبد کشت خود حذف می کردند یا اینکه رسیدگی به مزارع زعفران را متوقف کردند؛ چرا که با رشد هزینه ها و ثبات قیمت، زعفران صرف نداشت.
2- در سال 86 سرمازدگی شدیدی در زمستان رخ داد که به بسیاری از مزارع آسیب زد و تولید در سال 1387 را به شدت کاهش داد. این موضوع سبب رشد سریع قیمت از نیمه دوم 86 تا نیمه اول 88 شد.
3- با بهبود تولید، قیمت مجددا کاهش یافت و حتی در سال 89 به کمتر از 1.5 میلیون تومان هم رسید.
4- در اثر فشارهای تورمی، زعفران هم مثل سایر کالاها رشد کرد و به 4 میلیون تومان، قیمت نیمه اول 88، بازگشت. موج خوش بینی های سیاسی در سال 92 و انتظار برای بهبود تجارت هم در کنار فشار تورمی انباشته شده از سال های قبل بی تاثیر نبود تا قیمت به مقادیر قابل قبول یعنی 4 میلیون تومان برگردد.
5- طی حدودا 4 سال قیمت، فارغ از نوسانات فصلی کوتاه مدت، قیمت در محدوده 4 تا 5 میلیون تومان باقی ماند تا طی سال های اخیر، مثل سال 84، دوباره موج بی توجهی(1) کشاورزان به مزارع به خاطر عدم صرفه اقتصادی یا کاهش حاشیه سود(2) آغاز شود.
6- اکنون نیز با وجود رشد قیمت، همچنان نرخ ها در همان محدوده 4 سال اخیر در نوسان است.
پانوشت ها:
(1) زعفران محصولی چندساله است؛ یعنی یک سال کشت می شود و تا چند سال (معمولا 7 تا 10 سال) محصول می دهد؛ با کاهش قیمت، ممکن است مزرعه حفظ شود اما نگهداری ها (کوددهی، آبیاری، وجین و …) کمتر شود.
(2) طی سال های اخیر، به خاطر افزایش شدید سخت گیری درباره برداشت آب (مثل نصب کنتور روی چاه موتورها و تعیین سهمیه) تامین آب برای این محصول سخت تر و لذا پرهزینه تر شد. برخی حتی با تانکر آب به مزارع می رساندند که با ثبات قیمت و افزایش هزینه ها، این کار بلاتوجیه شد.
