تاسیس انبوهی از نهادهای فشل و ناکارآمد در صنعت زعفران تاکنون چه گرهی را گشوده است که کماکان نیز نهاد می سازیم!؟
دنیای زعفران– وزارت صمت پس از انتقاد رهبری از خام فروشی زعفران دستور تشکیل یک کارگروه را صادر کرد.مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی نیز اخیرا از پیشنهاد خود مبنی بر تاسیس صندوق زعفران با هدف جلوگیری از ارزان فروشی زعفران و رقابت مخرب صادرکنندگان رونمایی کرد. نماینده تربت حیدریه در مجلس نیز در جلسه ی با صادرکنندگان یکی از راهکارهای خود را تاسیس سازمانی در صنعت زعفران برشمرد. اینها تنها نمونه های مختصرص از تمایل شدید کنشگران صنعت زعفران به تاسیس نهادهایی دیگر در حوزه ی این صنعت است.
آنچه جالب توجه به نظر می رسد، راهکار مشترک مدیران دولتی اعم از وزیر صمت ، معاون وزیر جهاد کشاورزی و نماینده مجلس شورای اسلامی است. تمامی آنها راه حل مشکلات جاری را در ایجاد سازمان و نهادهایی جدید می جویند!! همین تصور خام به بخش خصوصی نیز سرایت کرده است و مدتی است که برخی از اعضای شورای ملی زعفران نیز از لزوم تاسیس نهادهایی جدید سخن می گویند.این اصرار بر نهادسازی در حالی است که هم اکنون نیز با سازمان ها و تشکل های گوناگونی در این صنعت مواجه می باشیم که حوزه و کیفیت عملکرد آنها مبهم است و جز مصاحبه از اعضای آنها عملکرد دیگری نمی بینیم.شورای ملی زعفران ،اتحادیه صادرکنندگان زعفران و کارگروه ملی زعفران از جمله نهادهای متعددی است که نه عملکرد روشنی دارند و نه از قدرت تصمیم سازی و چانه زنی کافی جهت حل معضلات این صنعت برخوردارند.تنها کافی است که شورای ملی زعفران را بنگریم؛ نهادی که نه تنها از نظم سازمانی مناسبی برخوردار نیست و عملکرد بسیار مبهمی دارد، بلکه مکررا شاهد اظهارنظرهای کاملا متفاوت و متناقض از اعضای این نهاد به فاصله ی چند ساعت می باشیم.البته این امر چندان عجیب نیست. در کشوری که برای هر امری نهادهای موازی پرشماری شکل گرفته است، طبیعی است که در حوزه ی این صنعت نیز با نهادهای متعددی مواازهاجه باشیم و میل به تاسیس نهادهای جدید نیز کماکان ادامه داشته باشد؛ بدون آنکه در پس این اصرارها ایده ی موثر و کارامدی وجود داشته باشد و بی آنکه گرهی از مشکلات پرشمار موجود در صنعت زعفران باز نماید.
در این خصوص ، تجربه ی دولت های توسعه یافته بسیار آموزنده به نظر می رسد. تجربه ی دولت های موفق در موضوعات مختلف آشکارا حاکی از آنست که مسیر رفع مشکلات لزوما از تاسیس نهادهای جدید نمی گذرد ، بلکه مستلزم بازنگری، اصلاح و ارتقا نهادهای موجود است.به عنوان مثال ، در کشورهای پیشتاز توسعه ما با نهادهایی مواجه می باشیم که قریب هزار سال قدمت دارند و در گذر قرن ها از طریق انباشت دانش و تجربه اکنون به نهادهایی موثر،کارا و قدرتمند تبدیل شده اند و هم اکنون نیز به شکل مناسبی قادر به پاسخگویی به نیازها و اقتضایات روز می باشند. باید از این تجربه ارزان ولی گرانقدر آموخت و پیش از آن که منابع عمومی را صرف تاسیس نهادهای فشل و ناکارامد ساخت، به تقویت و ارتقا نهادهای موجود پرداخت و رفع مشکلات را نیز در همین چارچوب پیگیری نمود ؛ مگر در موارد خاصی که تاسیس نهادهای جدید اجتناب ناپذیر باشد.
نباید از یاد برد که ، تاسیس نهادهای موازی در هر زمینه ای اصولا امری فسادزا به شمار می رود و نه تنها اسباب رفع مشکلات موجود را فراهم نخواهد ساخت، بلکه خود در اغلب اوقات موجب افزایش ناکارآمدی خواهد شد.در بدیهی حال، وجود نهادهای موازی موجب اختلال در امور و در گام بعدی ، عدم مسئولیت پذیری خواهد شد.
وضعیت هم اکنون مملکت را بنگرید ؛ هیجکس در هیچ زمینه ای مسئولیت هیچ امری را نمی پذیرد !! اقلا در صنعت زعفران از این تجربه ی تاریخی گرانبها بیاموزیم…
